Lezing over krankzinnigheid in vroegere tijd

BAKEL – In Zaal De Wilbertsdries in Bakel geeft Hans van den Broek op woensdag 29 maart om 19.30 uur een lezing over krankzinnigheid in vroegere tijd. Leden van de heemkundekring Milheeze en Bakel mogen gratis naar binnen, niet-leden betalen 3 euro.

Op deze lezing zal Van den Broek met veel plaatjes en voorbeelden praten over de omgang met mensen die krankzinnig of zwakzinnig waren. Dat leidt tot zeer interessante inkijkjes in het verleden. De manier waarop de “gewone” man tegen een zich anders gedragende medeburger aankeek werd bepaald door zijn wereldbeeld. 

Aanvankelijk overheerste het idee dat wie gedrag vertoonde dat anders was dan gebruikelijk dit te danken had aan een ingrijpen door de Goden. De gestoorde kon er dus ook niets aan doen. Met andere woorden hij was niet schuldig aan zijn gedrag. In de loop der tijd gaat men geleidelijk de verschillende kenmerken van gestoord gedrag onderscheiden. De manier waarop de gewone man tegen de zich anders gedragende medeburger aankeek werd bepaald door zijn wereldbeeld. 

Aanvankelijk overheerst het idee dat gedrag dat anders is dan gebruikelijk ontstaat door het ingrijpen van de hemel, door God of de Duivel. De gestoorde kan er dus ook niets aan doen. Met andere woorden hij/zij is niet schuldig aan zijn gedrag. In de loop der tijden gaat men [zoals zichtbaar aan de naamgeving] geleidelijk onderscheid maken in de gedragingen die waarneembaar zijn. 

De aanpak van al deze aandoeningen blijft tot rond 1800 hangen in de tot die tijd gangbare medische behandelingsmethoden. Denk aan sappenleer, signatuurleer, sympathie of toverleer, de religieuze aanpak, sterrenkijkerij en schriktherapie om boze geesten weg te jagen. Daarna gaat men langzaam over op overwegingen die van de patiënt en het opkomende onderzoek uitgaan: no restraint, badtherapie, arbeidstherapie, en uiteindelijk elektroshocks en gebruik van farmacologisch werkzame middelen. 

Vaak wordt de mate van zorg afgewogen aan de mate van dreiging die van het gedrag uitgaat: kan de patiënt schade aanrichten aan zijn omgeving of zichzelf? Omdat zorg geld kost ziet men dat de verantwoordelijken er vaak toe vaak besluiten om deze kosten in toom te houden. Denk aan eenzame opsluiting in een klein hok, met slecht voedsel en schamele kleding, waaruit niet te ontsnappen valt. Vaak worden de ruimtes zodanig gebouwd dat een enkele persoon toezicht over meerdere patiënten kan houden. Zo’n ruimte ligt dan bijvoorbeeld boven de stadspoort of in een in het vierkant aangelegd gebouw waarbij aan de binnenzijde een wandelpleintje ligt.